سن مناسب تغییر جنسیت چه زمانی است؟

سن مناسب تغییر جنسیت یکی از مهم‌ترین و چالش‌برانگیزترین مباحث در حوزه پزشکی و سلامت روان است که نیازمند بررسی‌های دقیق جسمی، روانی و اجتماعی است. دکتر محمدرضا آخوندی نسب، از پزشکان مطرح در حوزه جراحی‌های تغییر جنسیت، تاکید می‌کند که تصمیم‌ گیری در این زمینه باید با مشاوره تخصصی و ارزیابی‌های چند جانبه همراه باشد تا بهترین زمان برای شروع مراحل درمانی و جراحی مشخص شود. در این مقاله، به بررسی علمی سن مناسب برای تغییر جنسیت و عوامل موثر در تعیین آن خواهیم پرداخت.

عوارض جراحی تغییر جنسیت در بزرگسالی

برخی بر این باورند که به تاخیر انداختن این جراحی می تواند عوارضی برای فرد داشته باشد. برای مثال فرد زمانی که به دوران بلوغ می رسد معمولا بسیاری از حالات خاص جنس مخالف را تجربه می کند. بنابراین چندین سال زندگی کردن با جنسیتی دیگر می تواند برای فرد آزاردهنده باشد و حتی باعث افسردگی فرد شود. این موقعیت می تواند چالش های بسیاری را برای فرد به وجود آورد. بنابراین بهتر است به منظور پیشگیری از بروز چنین عوارض جراحی تغییر جنسیت پس از گذراندن جلسات مشاوره و رسیدن به سن قانونی برای تغییر جنسیت اقدام گردد. جراحی تغییر جنسیت در بزرگسالی، اگرچه می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بسیاری از افراد کمک کند، اما با مجموعه‌ای از عوارض خاص و کمتر شناخته‌شده همراه است که تنها در این مرحله از زندگی و به‌خصوص در بستر تجربه‌ی شخصی، روانی و فیزیولوژیکی فرد بالغ بروز می‌کنند. برخلاف دیدگاه عمومی که تنها به جنبه‌های موفقیت یا ناکامی جسمی توجه دارد، برخی از عوارض این جراحی ماهیتی پنهان، تدریجی یا حتی روان‌تنی دارند. این عوارض به شرح زیر می‌باشد:

. سندروم ناهماهنگی لمسی (Tactile Disorientation Syndrome)

در بزرگسالان، مغز به الگوهای قدیمی لمس و حس بدن عادت کرده است. پس از جراحی، مناطق جدید مانند واژن نئوتشکیل‌شده یا آلت مصنوعی ممکن است سیگنال‌های حسی گنگ، اشتباه یا ناهماهنگ به مغز ارسال کنند که موجب احساس (بیگانگی بدنی) یا (گم‌گشتگی لمسی) می‌شود.

۲. فشار روانی ناشی از حفظ ظاهر پس از جراحی

بزرگسالان ممکن است مجبور به صرف انرژی، زمان و هزینه زیاد برای نگهداری از نتایج ظاهری جراحی (مثل دیلِیشن واژن نئو تشکیل، تزریق هورمون‌های مکرر یا مراقبت از اسکارها) شوند، که می‌تواند تبدیل به منبع اضطراب مزمن شود.

۳. پیری ناهماهنگ نواحی جدید با بقیه بدن

در فرد بزرگسال، پیری پوست، خاصیت کشسانی و گردش خون متفاوت است. بافت‌های جدید (مثل واژن نئو یا آلت نئو) ممکن است سریع‌تر یا کندتر پیر شوند، در نتیجه ظاهر ناهماهنگ ایجاد شود که فرد را دچار نارضایتی زیبایی‌شناختی می‌کند.

۴. تجربه‌ی از دست‌ رفته‌ بودن گذشته‌ی جنسی

برخی بزرگسالان، به‌ ویژه کسانی که تجربه جنسی قبل از جراحی داشته‌اند، پس از تغییر جنسیت دچار نوعی سوگواری برای بدن و عملکرد جنسی گذشته می‌شوند؛ حتی اگر با بدن جدید احساس رضایت داشته باشند.

۵. ناسازگاری در نقش‌های اجتماعی تثبیت‌ شده

فرد بزرگسال اغلب شبکه‌های اجتماعی، شغلی یا خانوادگی تثبیت‌شده دارد. پس از جراحی، تطبیق بدن جدید با این روابط می‌تواند دچار تنش یا سردرگمی شود، مثل تغییر نقش در خانواده یا نگاه همکاران در محیط کار است.

۶. افزایش حساسیت به داروهای بی‌هوشی و ترمیمی

بدن بالغ ممکن است واکنش‌های پیچیده‌تری به بی‌هوشی، عفونت، یا بازسازی بافت‌ها نشان دهد. همچنین خطرات بی‌حسی مزمن یا آسیب عصبی ماندگار در سنین بالا بیشتر است.

جراحی تغییر جنسیت در کودکان و نوجوانان

معمولا نگرانی که مطرح است این است که آیا کودکان و نوجوانان به قدر کافی صلاحیت این را دارند که تصمیمی به این بزرگی بگیرند که تمام زندگی آن ها را تحت الشعاع قرار بدهد؟ این مساله نیاز به روان درمانی و جلسات مشاوره دارد که توسط روانشناس یا روانپزشک انجام می گیرد .

البته باید این موضوع را هم مدنظر قرار داد که برخی از روش های جراحی بر روی افراد بالغ به سختی قابل انجام است. برای مثال جراحی برداشتن سینه ها برای زنانی که قصد جراحی تغییر جنسیت زن به مرد را دارند می تواند اسکار ها و جای بخیه های شدیدی را به وجود آورد. همچنین برخی از ویژگی های خاص برای جنسیت های زن و مرد وجود دارد که با رشد کامل و در بزرگسالی به سختی می توان تغییر داد. یکی از راه حل ها برای این افراد این است که از سنین پایین هورمون درمانی آغاز گردد.

آیا اختلال جنسیتی را می توان از سنین پایین تشخیص داد؟

طبق تحقیقاتی که صورت گرفته است حدودا ۱۰ تا ۲۵ درصد از افرادی که در دوران کودکی خواستار تغییر جنسیت هستند، این خواسته را در دوران بزرگسالی هم دارند. بنابراین با وجود این درصد پایین نمی توان به تصمیمات کودکان در سنین پایین در این باره توجه نموده و کودک را در معرض خطرات زیادی قرار داد. تشخیص اختلال یا ناهماهنگی جنسیتی (Gender Dysphoria) در سنین پایین، یکی از حساس‌ترین و پیچیده‌ترین موضوعات در روان‌شناسی کودک و نوجوان است. برخلاف تصور رایج که هویت جنسیتی را به‌عنوان امری ذاتی و ثابت از بدو تولد تلقی می‌کند، بسیاری از متخصصان معتقدند که این هویت در کودکان می‌تواند در حال رشد، موقتی یا واکنشی به عوامل بیرونی باشد. در ادامه به نکاتی پرداخته شده که موضوع تشخیص در سنین پایین را متفاوت و چالش‌برانگیز می‌کنند:

نکاتی پرداخته شده که موضوع تشخیص در سنین پایین را متفاوت و چالش‌برانگیز می‌کنند:

۱. هویت جنسیتی می‌تواند بازی‌گونه باشد، نه قطعی

بسیاری از کودکان، به‌ ویژه در سنین ۳ تا ۷ سالگی، نقش‌های جنسیتی را بیشتر از طریق بازی، تقلید یا کنجکاوی تجربه می‌کنند. علاقه به لباس یا اسباب‌بازی جنس مخالف لزوما نشان‌دهنده‌ی ناهماهنگی جنسیتی نیست، بلکه بخشی از کاوش طبیعی کودکانه است.

۲. هویت جنسیتی ممکن است واکنشی به محیط باشد

برخی کودکان در خانواده‌هایی با الگوهای رفتاری خاص (مثل نبود یک والد، فشار برای تطابق با نقش خاص، خواهر یا برادر پررنگ‌تر) ممکن است به‌صورت ناخودآگاه نقش جنسیتی دیگری را انتخاب کنند. این انتخاب گاهی نوعی سازوکار دفاعی است، نشانه‌ای از دیسفوریا نیست.

۳. نشانه‌های ظاهری می‌توانند هم‌پوشانی با سایر اختلالات داشته باشند

رفتارهایی مانند انزوا، اضطراب از بدن، پرهیز از آینه یا نارضایتی از پوشش ممکن است با اختلالات دیگری مانند اختلال اضطراب، اختلال وسواس یا اوتیسم هم‌ پوشانی داشته باشند. تشخیص نهایی نیاز به بررسی عمیق دارد، صرفا از روی علائم رفتاری سطحی نمی‌توان تشخیص درستی داده شود.

۴. ثبات در ناهماهنگی جنسیتی کلید اصلی تشخیص است

طبق یافته‌های پژوهشی، تنها کودکانی که برای مدت طولانی، پیوسته و بدون تاثیر محیطی مشهود از بدن یا نقش جنسی خود ناراضی هستند، ممکن است در آینده نیز این احساس را حفظ کنند. بسیاری از کودکان قبل از بلوغ این احساس را به‌طور طبیعی پشت سر می‌گذارند.

۵. زبان کودک محدود است احساساتش قابل تفسیرهای مختلف

کودکان ممکن است از عباراتی مانند (می‌خوام پسر باشم) یا (دلم می‌خواد دختر بودم) استفاده کنند، اما این گفته‌ها همیشه بیانگر احساس عمیق جنسی نیستند. گاه کودک تنها خواهان آزادی یا تقلید از کسی است که دوستش دارد.

۶. خطر برچسب‌زنی زودهنگام بسیار جدی است

اگر کودک تنها به دلیل علائم محدود، بدون ارزیابی دقیق روان‌شناختی، با عنوان (ترنس‌جندر) شناخته شود، ممکن است هویت او در مسیر نادرستی تثبیت شود حتی اگر به‌ صورت طبیعی در آینده به تعادل جنسیتی برسد. در نهایت، تشخیص واقعی اختلال جنسیتی در کودکی نیاز به رصد طولانی‌مدت، گفت‌وگوی تخصصی، و پرهیز از مداخله شتاب‌ زده دارد.

نتیجه گیری

بنابراین پیشنهاد می شود در صورت لزوم از نوجوانی برای تغییر جنسیت اقدام شود. ولی اقدام به این جراحی از کودکی مجاز نیست. همچنین انجام جراحی تغییر جنسیت در بزرگسالی یکسری محدودیت ها دارد که باید این موارد هم در نظر گرفته شود. تغییر جنسیت باید نه در اوج بحران، بلکه در آرامش بلوغ درونی انجام شود، جایی که فرد نه از چیزی می‌گریزد، بلکه با آگاهی کامل به‌ سوی چیزی می‌رود که واقعا می‌خواهد.

منبع:
https://www.mdedge.com/endocrinology/article/109858/mental-health/how-young-too-young-optimal-age-transitioning-transgender

سوالات متداول